Μια ΜεγαλοΑστική Οικογένεια στην Επαρχιακή Αγγλία. Η Οικογένεια Μπέρλινγκ. Πατέρας αυθεντικός Άγγλος βιομήχανος, στυγνός πλουτοκράτης, κλασικός εργοδότης με πλήρη ταξική συνείδηση της ταξικής του αποστολής. Κοσμοπολίτης, φιλόδοξος και άνθρωπος του συμφέροντος και του Βρεταννικού Κατεστημένου. Η σύζυγός του Συμπιλ, μια ήπιων τόνων Αγγλίδα σύζυγος Αστικής οικογένειας, των σαλονιών, των συλλόγων εποχής, των "φιλανθρωπικών" συγκεντρώσεων. Η Κόρη τους Σήλα, μια γλυκύτατη νεαρή Αγγλίδα, κακομαθημένη μάλλον αλλά Όχι φθαρμένη, με ψηλό δείκτη Κοινωνικών αντανακλαστικών και ευαισθησιών, διατηρεί ανέπαφη την αγνότητά της και τον ανθρωπισμό της πνιγμένη στο βαρύ Αστικό περιβάλλον. Ο Αδελφός της Έρικ, ένα κλασικό πλουσιόπαιδο ρεμάλι του στυλ "τα έχω όλα και κάνω ότι γουστάρω...", με εμφανείς τάσεις αλκοολισμού και ο Αρραβωνιαστικός της Σήλα, ο Τζέραλντ Κροφτ, γνήσιο τέκνο και αυτό ΜεγαλοΑστικής οικογένειας.. Καταλύτης στη ζωής τους και στις απόψεις τους, ένας ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ, ο οποίος εισβάλλει στην κυριολεξία στην "ευτυχισμένη" τους θαλπωρή ένα απόγευμα αναγγέλοντάς τους την ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ μιας νεαρής κοπέλλας με την οποία θα αποδειχτεί με τραγικό τρόπο η άμεση ΣΧΕΣΗ ΟΛΩΝ με το πρόσωπό της και τη ζωή της όπως επίσης και το τραγικό της τέλος. Ένας ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ λοιπόν που ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ το ΣΥΜΠΑΝ στη ζωή τους, ανασταίνει τις καλά κρυμμένες ΕΝΟΧΕΣ της οικογένειας και αναδεικνύοντας με ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΙΚΗ ΕΝΟΧΗ πάνω από την ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ διαλύει τον ήδη σάπιο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟ τους.
Το ΤΕΛΟΣ του ΕΡΓΟΥ, δοσμένο με ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΜΑΕΣΤΡΙΑ, απρόοπτο, ανατρεπτικό, ανατρέπει τη ροή του λογικού χρόνου και αναδεικνύει το πρόσωπο του ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗ έξω και πάνω από τον Χωρόχρονο, μόνιμου Κοινωνικού Κριτή.
Μετάφραση: Ζωή Ρηγοπούλου
Σκηνοθεσία: Μανούσος Μανουσάκης
Σκηνικά-Κοστούμια: Βάλια Μαργαρίτη
Μουσική: Μανώλης Μανουσάκης
Φωτισμοί: Παντελής Πετράκης
Παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί:
Αλέξης Σταυράκης (Άρθουρ)
Αγάπη Μανουρά (Σύμπιλ Μπέρλινγκ)
Δημήτρης Αγοράς (Επιθεωρητής Γκουλ)
Δημήτρης Τσιλιφώνης (Τζέραλντ Κροφτ)
Βλάσης Πασιούδης (Έρικ Μπέρλινγκ)
Στέλα Ερμή (Σήλα Μπέρλινγκ)
Σοφία Χαλαζιά (Έντνα)
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Πρίν έξι μήνες ο Μιχάλης Αεράκης μου έφερε να διαβάσω το έργο του Πρίσλεϋ «Ο Επιθεωρητής Έρχεται». Δε νομίζω να μπορούσε κάποιος να είχε κάνει καλύτερη επιλογή έργου για την εποχή που διανύουμε.
Η πρόκληση ήταν δελεαστική, από τη μια το υπέροχο έργο που ανακάλυψε ο Μιχάλης, από την άλλη η προοπτική να έχω την ευκαιρία να μείνω στα αγαπημένα μου Χανιά μερικούς μήνες και φέτος τον χειμώνα και να συναντήσω για άλλη μια φορά το υπέροχο θεατρικό κοινό της πόλης μας.
Το έργο γράφτηκε το 1945, διαδραματίζεται το 1912 και αφορά το 2010, το σήμερα δηλαδή και, δυστυχώς, ίσως και το αύριο.
Χίλια εννιακόσια δώδεκα λοιπόν, παραμονές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η βιομηχανική επανάσταση προχωρά καλπάζοντας, τεχνολογική κοσμογονία σε όλα τα επίπεδα. Καινούργιες εφευρέσεις εκτινάσσουν τη βιομηχανία, ανακαλύψεις αλλάζουν τη θεώρηση της ύλης και του σύμπαντος, αμύθητος πλούτος συσσωρεύεται στα χέρια λίγων και πείνα στα στομάχια των πολλών.
Η κοινωνία χάνει τον ιστό που την συνδέει, ο κάθε ένας σκέφτεται μόνον τον εαυτό του τη δουλειά του και την επιτυχία του, τίποτε άλλο, όπως εύγλωττα διακηρύσσει ο Άρθουρ Μπέρλινγκ, ο πρεσβύτερος της παρέας των επιτυχημένων Άγγλων επιχειρηματιών που είναι και οι ήρωες του έργου μας. Ήρωες επηρμένοι, κενόδοξοι, υπερφίαλοι, σίγουροι για τον εαυτό τους και την επιτυχία τους δεν σταματάνε μπροστά σε τίποτα την αδίσταχτη πορεία τους για την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών με οποιοδήποτε κόστος σε ανθρώπινες ζωές και ψυχές.
Η «αγία οικογένεια», που είναι ο πυρήνας του έργου, γιορτάζει τον αρραβώνα της κόρης τους με έναν πάμπλουτο και ανώτερης τάξης από αυτούς «ιδανικό γαμπρό».
Την υποκριτική ευωχία έρχεται να την αναταράξει συθέμελα ένας αστυνομικός επιθεωρητής. Όλοι οι συνδαιτυμόνες έρχονται αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους. Ευθύνες απέναντι στην κοινωνία, ευθύνες που ποτέ δεν φαντάζονταν ότι μπορούσαν να έχουν.
Το έργο είναι σκληρό, σοφό, άτεγκτο. Παράλληλα ξεχειλίζει από χιούμορ και σαρκασμό. Η κριτική που ασκεί ο Πρίσλεϋ είναι τόσο ουσιαστική ώστε ισχύει διαχρονικά για την ανθρώπινη κοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις.
Οι ηθοποιοί που είχα την τύχη να συνεργαστώ είναι όλοι τόσο γοητευμένοι από τον ρόλο τους και το έργο ώστε πραγματικά δημιούργησαν μια παράσταση μοναδική. Οι νεώτεροι με το πάθος τους και τον αυθορμητισμό τους και οι παλαιότεροι με την πείρα και την γνώση της τέχνης τους δημιουργούν ένα αρμονικό σύνολο που ισορροπεί και προβάλλει με ιδιοφυή τρόπο τις απρόσμενες εξελίξεις του έργου. Ο δικός μου σκοπός ήταν να τονίσω ιδιαίτερα τον σαρκασμό που υποβόσκει ανάμεσα από τις λέξεις, το καυστικό χιούμορ που έρπει ανάμεσα από τις προτάσεις, και να κινήσω γοργά και σύνθετα τους ήρωες πάνω στην σκηνή δημιουργώντας μια «πραγματικότητα». Η δημιουργία μιας πραγματικότητας είναι και το ζητούμενο για κάθε έργο που ζωντανεύει στη σκηνή ή τις οθόνες και αυτό το κατορθώνουμε τονίζοντας, πέρα από τον λόγο, τις εσωτερικότερες σχέσεις των ηρώων που αναδεικνύονται με την σιωπή.
Η πρόκληση ήταν δελεαστική, από τη μια το υπέροχο έργο που ανακάλυψε ο Μιχάλης, από την άλλη η προοπτική να έχω την ευκαιρία να μείνω στα αγαπημένα μου Χανιά μερικούς μήνες και φέτος τον χειμώνα και να συναντήσω για άλλη μια φορά το υπέροχο θεατρικό κοινό της πόλης μας.
Το έργο γράφτηκε το 1945, διαδραματίζεται το 1912 και αφορά το 2010, το σήμερα δηλαδή και, δυστυχώς, ίσως και το αύριο.
Χίλια εννιακόσια δώδεκα λοιπόν, παραμονές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η βιομηχανική επανάσταση προχωρά καλπάζοντας, τεχνολογική κοσμογονία σε όλα τα επίπεδα. Καινούργιες εφευρέσεις εκτινάσσουν τη βιομηχανία, ανακαλύψεις αλλάζουν τη θεώρηση της ύλης και του σύμπαντος, αμύθητος πλούτος συσσωρεύεται στα χέρια λίγων και πείνα στα στομάχια των πολλών.
Η κοινωνία χάνει τον ιστό που την συνδέει, ο κάθε ένας σκέφτεται μόνον τον εαυτό του τη δουλειά του και την επιτυχία του, τίποτε άλλο, όπως εύγλωττα διακηρύσσει ο Άρθουρ Μπέρλινγκ, ο πρεσβύτερος της παρέας των επιτυχημένων Άγγλων επιχειρηματιών που είναι και οι ήρωες του έργου μας. Ήρωες επηρμένοι, κενόδοξοι, υπερφίαλοι, σίγουροι για τον εαυτό τους και την επιτυχία τους δεν σταματάνε μπροστά σε τίποτα την αδίσταχτη πορεία τους για την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών με οποιοδήποτε κόστος σε ανθρώπινες ζωές και ψυχές.
Η «αγία οικογένεια», που είναι ο πυρήνας του έργου, γιορτάζει τον αρραβώνα της κόρης τους με έναν πάμπλουτο και ανώτερης τάξης από αυτούς «ιδανικό γαμπρό».
Την υποκριτική ευωχία έρχεται να την αναταράξει συθέμελα ένας αστυνομικός επιθεωρητής. Όλοι οι συνδαιτυμόνες έρχονται αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους. Ευθύνες απέναντι στην κοινωνία, ευθύνες που ποτέ δεν φαντάζονταν ότι μπορούσαν να έχουν.
Το έργο είναι σκληρό, σοφό, άτεγκτο. Παράλληλα ξεχειλίζει από χιούμορ και σαρκασμό. Η κριτική που ασκεί ο Πρίσλεϋ είναι τόσο ουσιαστική ώστε ισχύει διαχρονικά για την ανθρώπινη κοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις.
Οι ηθοποιοί που είχα την τύχη να συνεργαστώ είναι όλοι τόσο γοητευμένοι από τον ρόλο τους και το έργο ώστε πραγματικά δημιούργησαν μια παράσταση μοναδική. Οι νεώτεροι με το πάθος τους και τον αυθορμητισμό τους και οι παλαιότεροι με την πείρα και την γνώση της τέχνης τους δημιουργούν ένα αρμονικό σύνολο που ισορροπεί και προβάλλει με ιδιοφυή τρόπο τις απρόσμενες εξελίξεις του έργου. Ο δικός μου σκοπός ήταν να τονίσω ιδιαίτερα τον σαρκασμό που υποβόσκει ανάμεσα από τις λέξεις, το καυστικό χιούμορ που έρπει ανάμεσα από τις προτάσεις, και να κινήσω γοργά και σύνθετα τους ήρωες πάνω στην σκηνή δημιουργώντας μια «πραγματικότητα». Η δημιουργία μιας πραγματικότητας είναι και το ζητούμενο για κάθε έργο που ζωντανεύει στη σκηνή ή τις οθόνες και αυτό το κατορθώνουμε τονίζοντας, πέρα από τον λόγο, τις εσωτερικότερες σχέσεις των ηρώων που αναδεικνύονται με την σιωπή.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ
